Kur’an’ın büyük bir kısmı ilk muhatapları tarafından anlaşılmıştır. Hz. Peygamber ve
ardından önde gelen sahabiler, müslümanlar tarafından anlaşılmayan ayetleri tefsir etmişlerdir.
Klasik hadis kitaplarına bakıldığında tefsir edilen ayetlerin sayısının oldukça az olduğu
görülmektedir. Ancak vahiy döneminden zaman ve mekân bakımından uzaklaşıldıkça
müslümanlar tarafından bilinmeyen ayetlerin sayısı sürekli artmıştır. Bu durum doğal
olarak nüzûl ortamına şahit olmayan ve Arapça bilmeyen müslümanlar için Kur’an’ın
tamamının tefsir edilmesini bir zorunluluk hâline getirmiştir. Bu ihtiyacı karşılamak için
ilk tam tefsir yazan âlim Mukâtil bin Süleyman’dır. Ancak başta çağdaşları olmak üzere
âlimlerin bir kısmı onu acımasızca eleştirmiş buna mukabil bir kısmı da övmüştür. Fakat
Mukâtil hakkında yapılan eleştirilerin büyük bir kısmı eserlerine atıf yapılmadan yapılmıştır.
Söz konusu durum, onun yanlış tanınmasına ve haksızca eleştirilmesine neden
olmuştur. Bu çerçevede makalemizde Mukâtil’e yönelik yapılan eleştiriler, tefsirinde naklettiği
isrâilî rivayetler ile hurûf-ı mukattaa konusundaki görüşleri değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tefsir, Mukâtil b. Süleyman, İsrâiliyat, Hurûf-ı Mukattaa.
Abstract
A large part of the Qur’an was understood by their first interlocutors. The prophet and
then the leading companions interpreted the verses which were not understood by the
Muslims. When the classical hadith books are examined, it is seen that the number of
interpreted verses is very small. However, the number of verses that are not known
by Muslims has steadily increased as passed away in terms of time and space from the
revelation period. This situation has naturally made it a necessity to be interpreted the
whole of the Qur’an for Muslims who cannot see the nuzul environment and who do
not speak Arabic. To meet this need, the first scholar who write full commentary was
Muqātil b. Suleiman. However, some of the scholars, especially his contemporaries,
ruthlessly criticized him on the other hand some praised him. But most of the criticisms
made about the Muqātil were made without reference to his works. This situation has
caused him to be misidentified and unfairly criticized. In this context, in our article
Israeli narratives that he was transmitted in his commentary and his views on hurūf almuqattaa
and the criticisms made to Muqātil have evaluated.
Künye
Altuntaş, Mehmet, “Mukâtil B. Süleyman’ın Tefsirinde İsrailiyyat ve Huruf-u Mukattaa”, Bozok Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Dergisi [BOZİFDER], 13, 13 (2018/13) ss. 129-158.
Makale Geliş T.: 28/05/2018, Kabul T.: 02/06/2018.
Anahtar Kelimeler
Tefsir, Mukâtil b. Süleyman, İsrâiliyat, Hurûf-ı Mukattaa.
Keywords
Tafsir, Muqātil b. Suleiman, Isrāiliyat, Hurūf al-Muqattaa.
